آیینهای ذکر در روایات اسلامی و جایگاه و کارکرد اجتماعی آنها
نویسنده
چکیده مقاله:
از جملۀ رایجترین آداب دینی در میان مسلمانان، که در روایات بسیاری از آن سخن رفته، ذکر گفتن است. گذشته از آن که بر پایۀ قرآن کریم و روایات اسلامی، عباداتی مهم در فرهنگ اسلامی از قبیل نماز مصداق بارز ذکر خدا تلقی میشود، مسلمانان در زندگی روزانۀ خود نیز، به شیوههای مختلفی ذکر میگویند. آنها گاه مجالس وعظ و گردهمآییهای دینی خود را نیز «مجلس ذکر»، «مجلس ذکر اهل بیت (ع)»، یا «مجلس ذکر مصیبت» میشناسانند. در این مطالعه با مروری بر شواهد بازمانده از رواج شیوههای مختلف ذکر، آیینهای ذکر بازشناسی میشوند؛ همچنان که کوشش خواهد شد با تکیه بر شواهد تاریخی، کارکرد و همچنین پیامدهای نظری رواج آنها نیز کاویده شود. هدف آن است که از خلال چنین مطالعهای مؤلفههای بنیادین مفهوم ذکر در فرهنگ اسلامی را بهتر بشناسیم؛ همچنان که بناست با این مطالعه دریابیم کدام کارکردهای آشکار و نهان این آیین سبب شده است شیوههای مختلف ذکر این قدر از رواج گسترده در فرهنگ اسلامی برخوردار باشند. چنین مطالعهای میتواند کمک بکند که مفهوم اصطلاح ذکر در گسترۀ وسیعی از روایات اسلامی بهتر شناخته شود؛ همچنان که بر پایۀ آن خواهیم توانست میان معنای این اصطلاح در ادوار مختلف فرهنگ اسلامی تمییز دهیم و بدین سان از آن همچون ابزاری مفهومی برای تاریخ گزاری روایات اسلامی بهره جوییم.
منابع مشابه
Degenerate Four Wave Mixing in Photonic Crystal Fibers
In this study, Four Wave Mixing (FWM) characteristics in photonic crystal fibers are investigated. The effect of channel spacing, phase mismatching, and fiber length on FWM efficiency have been studied. The variation of idler frequency which obtained by this technique with pumping and signal wavelengths has been discussed. The effect of fiber dispersion has been taken into account; we obtain th...
متن کاملتحلیل جایگاه ذکر در قرآن و بازتاب آن در عرفان اسلامی
ذکر و یاد خداوند به عنوان یکی از مهمترین عبادات اسلامی، نقش مهمّی در تکامل معنوی انسان به عهده دارد و به همین علت، خداوند در قرآن، آیات متعددّی را دربارة آن نازل فرموده است. خداوند در قرآن، همواره مؤمنان را به ذکر و یاد خویش سفارش میکند و عواقب اعراض از آن را به آنان گوشزد کرده، به انذار آنها میپردازد. جایگاه رفیع ذکر در عرفان اسلامی نیز، تا حدّ بسیاری تحت تأثیر آیات و احادی...
متن کاملجایگاه و کارکرد مدرسه بیهقیه در نظام آموزشی دوران اسلامی
عصر سامانیان از جهت تحولات مهم علمی و فرهنگی در تاریخ ایران جایگاه ویژهای دارد و به عصر شکوفایی خراسان بزرگ شهرت یافته است. شماری از بزرگترین چهرههای علمی و فرهنگی ایران و اسلام همچون ابن سینا، بیرونی، محمد بن زکریای رازی در دامان این خاندان و یا بعدها در کانونهای متأثر از آنها ظاهر شدند. با حمایت امیران و وزیران سامانی، در شهرهای بزرگ خراسان مانند بخارا و نیشابور برای نخستین بار نهادهای آمو...
متن کاملجایگاه و کارکرد مبانی انسانشناسی در سبک زندگی خانواده از منظر قرآن و روایات
بیتردید معارف قرآن کریم گسترة وسیعی از زندگی انسان را فرامیگیرد و موضوع سبک زندگی یکی از پردامنهترین بحثهایی است که همة ابعاد زندگی انسان را شامل میشود و از اهمیّت بسیاری برخوردار است. از این رو، به دلیل وسیع بودن حوزة انسانشناسی و سبک زندگی اسلامی، به بحث و بررسی سه مبنای دوساحتی بودن، هدفمند بودن زندگی انسان و خلافت او در روی زمین پرداخته شده است و جایگاه و کارکردهای آنها در سبک زندگی خا...
متن کاملتحلیل تطبیقی جایگاه و کارکرد روایات سبب نزول در تفاسیر المنار و الفرقان
در تفسیر برخی آیات، معنای آیه از ساخت زبانی و بافتی آن استخراج نمیشود، بلکه از معارف برون از متن دینی طلب میشود؛ لذا روایات و اخبار سبب نزول، از منابع خارجی مهم و جهتدهندهٔ کار مفسر در تعیین مراد خداوند است. در تفاسیر امروزی، از جمله المنار و الفرقان، نقش روایات سبب نزول کمتر شده است. این پژوهش با روش توصیفیتحلیلی، جایگاه و کارکرد روایات سبب نزول را در این دو تفسیر، به شکل...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 19 شماره 53
صفحات 69- 112
تاریخ انتشار 2013-08-23
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023